Oddymianie grawitacyjne a mechaniczne – które wybrać?

Bezpieczeństwo pożarowe to jeden z kluczowych elementów projektowania nowoczesnych budynków. W przypadku pożaru najgroźniejszy dla życia ludzi nie jest ogień, lecz dym – to on ogranicza widoczność, powoduje zatrucia i utrudnia ewakuację. Dlatego tak ważną rolę odgrywa skuteczne oddymianie. W tym artykule porównamy dwa podstawowe systemy: oddymianie grawitacyjne i oddymianie mechaniczne. Czym się różnią i kiedy warto zastosować każdy z nich?

Czy  jest system oddymiania? 

Oddymianie to proces kontrolowanego usuwania dymu, ciepła i toksycznych gazów powstałych podczas pożaru z wnętrza budynku.

Jego głównym celem jest zwiększenie bezpieczeństwa ludzi i konstrukcji poprzez:

• Umożliwienie ewakuacji osób znajdujących się wewnątrz obiektu,
• Zapewnienie lepszej widoczności w drogach ewakuacyjnych (korytarze, klatki schodowe),
• Ułatwienie działań ratowniczo-gaśniczych służbom straży pożarnej,
• Ochronę konstrukcji budynku przed skutkami oddziaływania wysokich temperatur,
• Spowolnienie rozprzestrzeniania się ognia poprzez kontrolę warunków termicznych i przepływu powietrza.

Dym i gazy pożarowe są główną przyczyną zatruć i zgonów w pożarach – są gorące, toksyczne i ograniczają widoczność niemal do zera. W ciągu kilku minut mogą wypełnić całe pomieszczenia, uniemożliwiając ucieczkę. Dlatego skuteczne oddymianie jest jednym z kluczowych elementów systemów bezpieczeństwa pożarowego, szczególnie w dużych i zamkniętych obiektach, takich jak garaże, centra handlowe, biurowce czy hale przemysłowe.

Oddymianie grawitacyjne w budynku

Oddymianie grawitacyjne wykorzystuje naturalne zjawisko unoszenia się gorącego dymu ku górze. Specjalne otwory (np. klapy dymowe na dachu) otwierają się, pozwalając dymowi wydostać się na zewnątrz. Jednocześnie napływa świeże powietrze przez dolne otwory nawiewne, tworząc ciąg wentylacyjny.

Zalety:

• Prosta konstrukcja i niezawodność.
• Nie wymaga zasilania elektrycznego – działa nawet przy braku prądu.
• Niższy koszt inwestycji i eksploatacji.

Wady:

• Zależność od warunków atmosferycznych (wiatr, temperatura zewnętrzna).
• Mniejsza kontrola nad kierunkiem i prędkością usuwania dymu.
• Ograniczona skuteczność w budynkach o złożonej architekturze lub niskim stropie.

Oddymianie mechaniczne w budynku

Oddymianie mechaniczne wykorzystuje wentylatory, które aktywnie usuwają dym i ciepło. Systemy te mogą działać zarówno pionowo (np. w szybach windowych), jak i poziomo (np. w korytarzach). Często są wyposażone w czujniki dymu, centrale sterujące oraz układy nawiewne i wyciągowe.

Zalety:

• Wysoka skuteczność i kontrola przepływu dymu.
• Niezależność od warunków pogodowych.
• Możliwość stosowania w skomplikowanych układach budynków, np. garażach podziemnych, biurowcach, hotelach.

Wady:

• Wyższy koszt instalacji i utrzymania.
• Wymaga zasilania – konieczne jest zabezpieczenie awaryjnego źródła energii.
• Bardziej złożona konserwacja i serwis.

Jaką instalacje oddymiającą zamontować?

Wybór pomiędzy oddymianiem grawitacyjnym a mechanicznym zależy przede wszystkim od rodzaju budynku, jego wielkości, wysokości, a także układu przestrzennego i przeznaczenia.

W prostych, wysokich obiektach o dużej kubaturze – takich jak hale magazynowe, hale produkcyjne czy centra handlowe – zazwyczaj stosuje się oddymianie grawitacyjne. W takich przestrzeniach naturalny ciąg powietrza skutecznie unosi gorący dym ku górze, który może być odprowadzony przez klapy dymowe na dachu. Jest to rozwiązanie tańsze i prostsze w instalacji, a przy tym bardzo niezawodne, szczególnie tam, gdzie nie ma potrzeby skomplikowanego sterowania przepływem dymu.

Z kolei w budynkach o złożonej architekturze, gdzie występują długie korytarze, liczne pomieszczenia, kondygnacje podziemne lub wysokie klatki schodowe – jak np. garaże podziemne, biurowce, hotele czy budynki mieszkalne wielorodzinne – lepszym wyborem będzie oddymianie mechaniczne. Dzięki zastosowaniu wentylatorów można precyzyjnie kontrolować kierunek przepływu dymu, utrzymać warstwę powietrza wolną od dymu na wysokości ewakuacyjnej, a także zapewnić skuteczne oddymianie nawet w przypadku braku naturalnego ciągu.

W praktyce często stosuje się również systemy mieszane, które łączą zalety obu metod – na przykład mechaniczne oddymianie garaży oraz grawitacyjne oddymianie części nadziemnej. Takie podejście pozwala zoptymalizować koszty przy jednoczesnym zachowaniu wysokiego poziomu bezpieczeństwa.

Wybór odpowiedniego systemu powinien zawsze wynikać z analizy warunków technicznych budynku, jego przeznaczenia oraz przepisów prawa budowlanego i pożarowego. Warto skonsultować się z projektantem branży sanitarnej lub rzeczoznawcą ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych, aby mieć pewność, że system będzie działał skutecznie w sytuacji zagrożenia.

Podsumowanie

Wybór systemu oddymiania powinien być dostosowany do konkretnego budynku, jego przeznaczenia oraz warunków technicznych. Oddymianie grawitacyjne sprawdzi się w prostych i wysokich przestrzeniach, gdzie można wykorzystać naturalny ciąg powietrza. Oddymianie mechaniczne będzie skuteczniejsze w złożonych obiektach, gdzie wymagana jest precyzyjna kontrola dymu.

Nie ma jednego, uniwersalnego rozwiązania – kluczem jest analiza potrzeb i konsultacja z projektantem branży pożarowej.

Zestaw rur do LSC 20 D+H...2432 zł (netto)

Zestaw rur do LSC 25 D+H...2652 zł (netto)

Zestaw rur do LSC 40 D+H...3342 zł (netto)