W nowoczesnych systemach sygnalizacji pożarowej coraz częściej obok tradycyjnych sygnalizatorów dźwiękowych stosuje się sygnalizatory optyczne. Ich rola nie ogranicza się jedynie do funkcji pomocniczej — w wielu przypadkach stanowią one niezastąpiony element skutecznego powiadamiania o pożarze. Dzięki widocznemu sygnałowi świetlnemu zapewniają zwiększoną dostępność i bezpieczeństwo m.in. w obiektach używanych przez osoby niesłyszące oraz w środowiskach o wysokim poziomie hałasu.

W niniejszym artykule przedstawiamy, kiedy optyczna sygnalizacja pożarowa jest obowiązkowa, jakie są jej rodzaje zgodnie z normą EN 54-23 oraz jakie korzyści niesie jej stosowanie w praktyce.

Rodzaje sygnalizatorów optycznych w systemie sygnalizacji pożarowej

Wymagania w zakresie sygnalizacji optycznej

Specyfikacja techniczna CEN-TS 54-14 w punkcie 6.6.3 wspomina, że sygnalizatory optyczne powinny być zgodne z EN 54-23, łatwo widoczne i rozróżnialne spośród innych urządzeń oraz posiadać numerację.

W Polsce obowiązuje wymaganie wynikające z Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów, W §28 ust. 2 które nakazuje, aby sygnalizatory optyczne miały czerwony kolor światła i obudowy oraz były opatrzone w widocznym miejscu napisem „POŻAR”. 

Kiedy Optyczna Sygnalizacja Pożarowa Jest Niezbędna?

Sygnalizacja optyczna staje się nieodzowna w określonych scenariuszach, mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa wszystkim użytkownikom obiektu. Do kluczowych sytuacji, w których jej zastosowanie jest szczególnie ważne, należą:

• Obiekty użytkowane przez osoby niesłyszące i niedosłyszące
W budynkach lub ich częściach przeznaczonych dla osób z dysfunkcjami słuchu, sygnalizacja optyczna jest fundamentalnym sposobem powiadomienia o alarmie pożarowym. Dotyczy to zwłaszcza pomieszczeń, w których takie osoby mogą przebywać samodzielnie, takich jak sypialnie czy toalety w hotelach, domach studenckich i obiektach użyteczności publicznej. W przestrzeniach ogólnodostępnych, chociaż personel może być przeszkolony do udzielania pomocy, optyczne sygnalizatory stanowią dodatkowe zabezpieczenie.
• Obszary o wysokim poziomie tła akustycznego
W środowiskach charakteryzujących się znacznym hałasem, takich jak obszary przemysłowe (np. elektrociepłownie, hale obróbki skrawaniem), sygnały akustyczne mogą być nieskuteczne. W miejscach, gdzie poziom hałasu przekracza 85 dB(A), pracownicy często stosują środki ochrony słuchu, co dodatkowo utrudnia usłyszenie alarmu dźwiękowego. W takich warunkach, uzyskanie alarmowego sygnału akustycznego o poziomie powyżej 95 dB(A) w całym obszarze może być technicznie trudne i kosztowne. Sygnalizacja optyczna stanowi w tym przypadku alternatywną i efektywną metodę ostrzegania.
• Studia nagraniowe i telewizyjne
W miejscach, gdzie prowadzona jest rejestracja dźwięku lub transmisja obrazu i dźwięku, alarm akustyczny mógłby zakłócić bieżące prace. Zastosowanie sygnalizacji optycznej pozwala na dyskretne, a jednocześnie skuteczne powiadomienie o zagrożeniu bez generowania niepożądanych dźwięków.
• Inne sytuacje wynikające z analizy ryzyka
Projektant i rzeczoznawca ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych mogą w procesie analizy ryzyka zidentyfikować dodatkowe okoliczności, w których sygnalizacja optyczna jest wskazana. Może to wynikać ze specyfiki obiektu, procesów w nim zachodzących lub charakterystyki użytkowników.

Zalety Optycznej Sygnalizacji Pożarowej

Wykorzystanie optycznej sygnalizacji pożarowej niesie ze sobą szereg istotnych korzyści, szczególnie w kontekście wymienionych wcześniej sytuacji:
• Skuteczne powiadamianie osób niesłyszących i niedosłyszących
Jest to najbardziej oczywista i kluczowa zaleta. Sygnały wizualne są jedynym bezpośrednim sposobem na zaalarmowanie tych osób o zagrożeniu pożarowym, zapewniając im równy poziom bezpieczeństwa z osobami słyszącymi.
• Efektywne ostrzeganie w warunkach wysokiego hałasu
W środowiskach, gdzie sygnały akustyczne są zagłuszane lub niesłyszalne z powodu wysokiego poziomu tła akustycznego lub stosowania środków ochrony słuchu, sygnalizacja optyczna pozostaje w pełni funkcjonalna. Jaskrawy, pulsujący sygnał świetlny jest łatwo zauważalny nawet w takich warunkach.
• Brak zakłóceń w specyficznych środowiskach
W miejscach takich jak studia nagraniowe, gdzie cisza jest kluczowa, sygnalizacja optyczna nie generuje niepożądanych dźwięków, umożliwiając ciągłość pracy przy jednoczesnym zapewnieniu bezpieczeństwa.
• Zwiększenie świadomości sytuacyjnej
Pulsujące światło alarmowe może przyciągać uwagę i informować o potencjalnym zagrożeniu nawet osoby, które niekoniecznie znajdują się w bezpośrednim polu słyszenia sygnalizatora akustycznego. Może to przyczynić się do szybszej reakcji i ewakuacji.

Podsumowanie

Optyczna sygnalizacja pożarowa stanowi niezastąpiony element systemów bezpieczeństwa pożarowego w wielu specyficznych sytuacjach. Jej niezbędność w obiektach użytkowanych przez osoby niesłyszące i w środowiskach o wysokim poziomie hałasu podkreśla jej kluczową rolę w zapewnieniu równoprawnego dostępu do systemów ostrzegawczych. Zalety płynące z jej zastosowania, takie jak skuteczność powiadamiania i brak generowania dźwięku, czynią ją nieocenionym narzędziem w podnoszeniu poziomu bezpieczeństwa w różnorodnych obiektach.

Projektując systemy sygnalizacji pożarowej, należy dokładnie przeanalizować specyfikę obiektu i potrzeby jego użytkowników, aby optymalnie dobrać i rozmieścić zarówno sygnalizatory akustyczne, jak i optyczne, zapewniając tym samym maksymalną skuteczność i bezpieczeństwo.