Bezpieczeństwo pożarowe to nie tylko przepisy i regulacje – to realna ochrona życia, zdrowia i mienia. Aby straż pożarna mogła działać szybko i skutecznie, niezbędny jest swobodny dostęp do budynków oraz odpowiednio zaprojektowane drogi pożarowe. Dobrze zaprojektowane drogi pożarowe i dostęp do budynków to podstawa skutecznych działań ratowniczych. To nie tylko formalny obowiązek, ale przede wszystkim świadoma decyzja, która zwiększa poziom bezpieczeństwa w danym miejscu. Jakie są wymagania i na co zwrócić uwagę? O tym opowiemy w tym artykule.

Podstawy prawne i wymagania dotyczące dróg pożarowych

Projektowanie i zapewnienie dróg pożarowych regulują przepisy zawarte w rozporządzeniach Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.

• Rozporządzenie z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. z 2023 r. poz. 882) – § 4 ust. 2 pkt 4) j) i § 5.
• Rozporządzenie z dnia 24 lipca 2009 r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (Dz. U. Nr 124, poz. 1030)

Istotne jest również rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 17 czerwca 2011 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane metra i ich usytuowanie (Dz. U. z 2011 r. nr 144 poz. 859).

Do jakich obiektów należy doprowadzić drogę pożarową?

Droga pożarowa powinna być zapewniona do:

• Budynków zawierających strefy pożarowe ZL I lub ZL II.
• Budynków średniowysokich, wysokich i wysokościowych z kategoriami zagrożenia ludzi ZL III, ZL IV, ZL V.
• Budynków produkcyjnych i magazynowych, gdy:
  ◦ obciążenie ogniowe przekracza 500 MJ/m² i powierzchnia strefy pożarowej wynosi powyżej 1000 m²,
  ◦ obciążenie ogniowe jest mniejsze niż 500 MJ/m², ale powierzchnia strefy przekracza 20 000 m²,
  ◦ w obiekcie znajdują się pomieszczenia zagrożone wybuchem,
• Budynków niskich ZL III o powierzchni powyżej 1000 m² na kondygnacji innej niż pierwsza, lub ZL V z ponad 50 miejscami noclegowymi.
• Obiektów użyteczności publicznej lub zamieszkania zbiorowego, gdzie przebywa jednocześnie ponad 50 osób.
• Stanowisk czerpania wody do celów przeciwpożarowych.

Sposób doprowadzenia dróg pożarowych do budynków

• Droga pożarowa powinna przebiegać wzdłuż dłuższego boku budynku (na całej jego długości), a gdy krótszy bok ma więcej niż 60 m – z dwóch stron.
• Odległość drogi pożarowej od ściany budynku powinna wynosić 5-15 m dla obiektów ZL i 5-25 m dla pozostałych obiektów.
• Należy unikać stałych elementów zagospodarowania terenu lub drzew i krzewów o wysokości przekraczającej 3 m, które utrudniają dostęp do elewacji.
• W uzasadnionych przypadkach, dostęp do 30% obwodu zewnętrznego budynku może być wystarczający, jeśli rozpiętość budynku nie przekracza 60 m.
• Dla budynków o wysokości do 12 m (maksymalnie 3 kondygnacje nadziemne) wystarczające jest zapewnienie utwardzonego dojścia o szerokości 1,5 m i długości do 30 m, łączącego wyjścia z budynku z drogą pożarową.

Dodatkowe aspekty i rozwiązania poprawiające dostęp dla straży pożarnej

• Minimalna szerokość drogi pożarowej to 4 m. Należy unikać projektowania elementów, które mogą ograniczać rozstawienie drabin i podnośników.
• Ważne jest odpowiednie oznakowanie okien, przez które możliwy jest dostęp do wnętrza budynku.
• Pionowe drogi ewakuacji (klatki schodowe i przedsionki) powinny być odpowiednio zabezpieczone przed zadymieniem.
• Dźwigi pożarowe (wydzielone pożarowo, z nadciśnieniem) mogą znacząco ułatwić działania ratownicze.
• Dodatkowe rozwiązania techniczne, takie jak:
  ◦tablice informacyjne o lokalizacji pożaru
  ◦przyciski ppoż. wyłącznika prądu
  ◦systemy uruchamiania bram wjazdowych sygnałem modulowanym
  ◦klucze „master”
  ◦czytelne oznakowanie dróg pożarowych – mogą znacząco poprawić skuteczność działań ratowniczych.

Uwagi dotyczące projektowania i wykonawstwa

• Bezpieczeństwo ekip ratowniczych powinno być uwzględnione już na etapie projektowania.
• Należy dostosować projekt dróg pożarowych do możliwości operacyjnych jednostek straży pożarnej, uwzględniając wykorzystanie drabin mechanicznych i podnośników.
• Ważne jest właściwe wzmocnienie konstrukcji, np. płyty garażu podziemnego, jeśli droga pożarowa przebiega na jego stropie.
• Elementy budynku, takie jak okładziny elewacyjne i systemy ocieplenia, powinny być odpowiednio zamocowane, aby nie stanowiły zagrożenia w trakcie pożaru.
• Drogi pożarowe powinny być wyraźnie oznakowane, szczególnie w rejonach o dużej ilości terenów zielonych.

Podsumowanie

Zapewnienie odpowiedniego dostępu do budynków dla straży pożarnej to inwestycja w bezpieczeństwo. Szybki i sprawny dostęp do obiektu, możliwość efektywnego wykorzystania sprzętu oraz odpowiednie zabezpieczenie dróg ewakuacyjnych mają bezpośredni wpływ na przebieg akcji ratowniczej oraz bezpieczeństwo osób znajdujących się w budynku. Projektowanie i wykonanie budynków powinno uwzględniać możliwość szybkiej i skutecznej interwencji straży pożarnej, co w znacznym stopniu wpływa na ograniczenie strat oraz ochronę życia i zdrowia.